SVETI ARHIJEREJSKI SABOR SRPSKE PRAVOSLAVNE CRKVE

SAOPSTENJE ZA JAVNOST

SA REDOVNOG ZASEDANJA
SVETOG ARHIJEREJSKOG SABORA SRPSKE PRAVOSLAVNE CRKVE
ODRZANOG U BEOGRADU, OD 13. DO 24. MAJA 2003. GODINE

U Patrijarsijskom dvoru u Beogradu, pod predsednistvom Njegove Svetosti Patrijarha srpskog Pavla uz ucesce svih Arhijereja, odrzano je, od 13. do 24. maja 2003. godine, redovno zasedanje Svetog Arhijerejskog Sabora Srpske Pravoslavne Crkve.

Na ovom svom zasedanju Sabor, pored toga sto je sagledao sveukupni zivot nase pomesne Crkve, uspehe i neuspehe njene misije i probleme sa kojima se susrece, pribrojao je, sa posebnom blagodarnoscu Bogu, liku Svetih Crkve Hristove episkopa ohridskog i zickog Nikolaja, kojega je Gospod vec proslavio divnim znamenjima i svenarodnim postovanjem. Takodje je blagoslovio mesno proslavljanje svestenika Bosanske Krajine, postradalih od ustasa u drugom svetskom ratu Sima i Milana Glamockog, dvojice Milana iz Drvara, Vukosava i Rodoljuba Kulenvakufskog, Milana Rmanjskog, Damjana Grahovskog i Otroka Mucenika Glamockog, kao i svestenomucenika Momcila Celebickoga, iz Eparhije dabrobosanske. Svi ovi svestenomucenici i mucenici ce posle obavljenih priprema biti upisani u opsti mesecoslov svetih.

Rukovodjen iskljucivo brigom za jedinstvo Crkve, Sabor je jos jednom pozvao u evharistijsko zajednistvo sa vaseljenskom Pravoslavnom Crkvom, preko svojih izaslanika, jerarhiju Makedonske Pravoslavne Crkve koja istrajava u raskolu, no posto je ona to po ko zna koji put odbila, Sabor je sa dubokim zaljenjem preduzeo kanonske mere i doneo odgovarajuce odluke o konstituisanju Svetog Sinoda autonomne Ohridske Arhiepiskopije. Pri tome je saglasno svojim odlukama iz 1967. godine, u skladu sa Niskim dogovorom (2002.) i saglasno resenju Svetog sinoda Makedonske Pravoslavne Crkve, br. 125 od 7. avgusta 1990. godine Mitropolita polosko-kumanovskog Kirila stavio pod zabranu svestenodejstva, suspendujuci ga od upravljanja Eparhijom i pokrecuci protiv njega crkveno-sudski postupak. Istovremeno je izabrao za Episkopa velickog, vikara Njegovog Visokopreosvestenstva Mitropolita velesko-povardarskog Jovana, patrijaraskog egzarha Ohridske Arhiepiskopije, i za administratora Eparhije polosko-kumanovske, igumana Joakima (Jovceskog), a za vikarnog Episkopa dremvickog jerodjakona Marka (Kimeva). Arhijerejski Sabor je bratoljubivo ostavio mogucnost ostalim episkopima Crkve u Makedoniji, koji prebivaju u raskolu, da najdalje do 1. septembra 2003. godine stupe u evharistijsko i kanonsko jedinstvo sa Peckom Patrijarsijom, a time i sa svim Pravoslavnim Crkvama u svetu. Ukoliko to ne ucine, i protiv njih ce biti pokrenut crkveno-sudski postupak. Sve odluke koje se odnose na autonomnu Ohridsku Arhiepiskopiju donete su u duhu pravoslavne eklisiologije, vekovnog kanonskog poretka Crkve i bratske ljubavi, sa velikim postovanjem prema nacionalnim osecanjima makedonskog naroda i prema drzavi Makedoniji, ciju posebnost i suverenitet ovaj Sabor postuje.

Sveti Arhijerejski Sabor je posebnu paznju posvetio crkvenoj prosveti i katihizisu (veronauci) u skolama, pozivajuci Ministarstvo prosvete Republike Srbije da otvori javnu raspravu po pitanju najavljene reforme drzavnog skolstva. U cilju prilagodjavanja crkvene prosvete novim uslovima i potrebama dvogodisnji Bogoslovsko-katihetski institut je transformisan u cetvorogodisnji smer Bogoslovskog fakulteta Srpske Pravoslavne Crkve u Beogradu, na kome je osnovano jos pet smerova i odobren novi plan i program fakultetske nastave.

Sabor je, radi proucavanja pitanja restitucije crkvene imovine, osnovao svoj Pravni savet pri Svetom Arhijerejskom Sinodu koji ce uz saradnju sa organima Drzavne zajednice Srbije i Crne Gore pripremiti odgovarajuci zakon za ispravljanje velike nepravde ucinjene kako Crkvi tako i mnogobrojnim gradjanima nasilnom nacionalizacijom i eksproprijacijom imovine, izvrsenom posle drugog svetskog rata.

Sabor je odobrio program predstojecih radova na unutrasnjem uredjenju Spomen-hrama Svetog Save, blagodareci sadasnjim i buducim priloznicima ovog zavetnog hrama srpskog pravoslavnog naroda, u nadi da ce osnovni radovi biti zavrseni za obelezavanje dvestogodisnjice Prvog srpskog ustanka (2004.), u kome je predvidjeno da Crkva uzme aktivnog liturgijskog i naucnog ucesca. Postujuci doprinos Zavoda za zastitu spomenika kulture, Sabor ne moze da prihvati bahato ponasanje nekih predstavnika tih zavoda i njihov muzeoloski, cesto nekrofilski, odnos prema zivim svetinjama Crkve, kao da su oni njihovi vlasnici. Trazeci od ovih zavoda korektniju saradnju i odgovorniji odnos prema hramovima, manastirima i grobljima ne samo kao prema spomenicima kulture nego kao prema zivim organizmima koji sluze Narodu Bozjem, Sabor je pri Svetom Arhijerejskom Sinodu osnovao strucni Savet za zastitu i obnovu hramova i kulturne bastine, koji ce imati svoje ogranke na sirem prostoru nase Crkve. Sveti Arhijerejski Sabor je stavio u duznost Svetom Arhijerejskom Sinodu da, u saradnji sa Ministarskim savetom Srbije i Crne Gore i republickim vlastima podrzi i podstakne brigu i staranje o cirilici kao sluzbenom pismu drzave Srbije i Crne Gore.

Arhijerejski Sabor izrazava svoju veliku zabrinutost zbog ponovnog budjenja anticrkvenog duha iz vremena totalitarnog sistema i podsticanja tog duha u nekim od sredstava javnog informisanja i u javnim nastupima nekih tzv. nevladinih organizacija, kojima se nazalost, pridruzuju i neki politicari i drzavni zvanicnici, kao i zbog sve organizovanijeg i dirigovanog blacenja najvisih predstavnika Srpske Pravoslavne Crkve, pri cemu nije postedjen ni sam njen Poglavar. Takav negativni odnos prema Crkvi se jasno vidi i na primeru neosnovanog podizanja tuzbi od strane drzavnog tuzioca Crne Gore protiv Mitropolije crnogorsko-primorske i Vojske Srbije i Crne Gore za ponistenje Ugovora o razmeni Obilica poljane na Cetinju, zakljucenog na legalan i legitiman nacin izmedju Crkve i Vojske pre stupanja na snagu Ustavne povelje, kao i na drugim primerima. Iz tih primera se jasno vidi da najvisi organi Drzavne zajednice primenjuju razlicite arsine u tumacenju Ustavne povelje, ugrozavajuci u narodu poverenje u nove drzavne institucije, kao i normalne odnose izmedju Crkve i drzave. Radi resavanja nagomilanih problema i uspostavljanja zdravih odnosa sa drzavnim vlastima, Sveti Arhijerejski Sabor je odredio Komisije koje ce posetiti najvise organe Drzavne zajednice Srbije i Crne Gore, republicke organe Srbije i Crne Gore, kao i najvise organe susednih drzava.

Povodom nekanonskog mesanja raskolnicke grupe bugarskih episkopa u zivot i rad Srpske Pravoslavne Crkve, na prvom mestu Eparhije crnogorsko-primorske, podrzavanjem svrgnutog i izopstenog bivseg klirika Carigradske Patrijarsije Mirasa Dedeica, Sabor ce zatraziti od Bugarske Pravoslavne Crkve i ostalih pomesnih Crkava da se ponovo sazove svepravoslavni sabor i na njemu donesu odluke po ovom pitanju, saglasno kanonima Pravoslavne Crkve.

Sabor je, po molbi, zbog zdravstvenih razloga, razresio duznosti mjestobljustitelja Eparhije zicke umirovljenog Episkopa zahumsko-hercegovackog Atanasija, a za Episkopa zickog izabrao je dosadasnjeg Episkopa banatskog Hrizostoma. Na upraznjenu Eparhiju banatsku izabran je dosadasnji Episkop australijsko-novozelandski Mitropolije novogracanicke i administrator Eparhije australijsko-novozelandske Nikanor, a na njegovo mesto izabran je arhimandrit Milutin (Knezevic), nastojatelj manastira Kaone.