Informativna sluzba
Srpske Pravoslavne Crkve
5. novembar 2003. godine

MITROPOLIT AMFILOHIJE ODRZAO PARASTOS PETROVICIMA U BECU

Ovo je prica o patriotizmu srpske dijaspore, o "demokratiji" crnogorskih vlasti i o skrnavljenju uspomene na mrtve zarad dnevnopolitickih igara. Ova prica govori o visedecenijskom zaboravu radi politike, ali i o budjenju secanja, opet u cilju ubiranja politickih poena.

parastos1.jpg (5473 bytes)

Medju par stotina nadgrobnih spomenika na Srpskoj parceli beckog Centralnog groblja, sasvim s kraja, sa dva oronula spomen - obelezja su snegovi i kise godinama spirali cirilicna slova. Na Dan mrtvih, 1. novembra, na zapustenu humku neko je uvek polozio koji cvet, ali je malo bilo onih koji su znali da je to vecna kuca princeva Danila i Mirka Petrovica, sinova prvog i poslednjeg crnogorskog kralja Nikole i kraljice Milene. Poznat po vezama koje je ostvario sa evropskim dvorovima udajama svojih sedam kceri (Ksenija i Vjera se nisu udavale), crnogorski vladar i njegovi potomci su umirali i sahranjivani daleko od Cetinja. Pored toga sto podsecaju na jedan istorijski period, humke na beckom groblju su donedavno govorile o nemaru, zaboravu, povrsnosti i nedoslednosti crnogorskih vlastodrzaca, koji se tradicije sete samo kad treba da naprave predstavu za javnost.

parastos2.jpg (7124 bytes)

Aktuelni proces zatiranja srpske proslosti zbog "svijetle" buducnosti, koji se sprovodi u Beogradu i Podgorici, na svu srecu nije dotakao Srbe u rasejanju. Oni nastoje da sacuvaju vezu sa maticom i srpskim korenima i u ovim zlim vremenima, pa je to bio jedan od razloga sto je nekoliko poslovnih ljudi, zajedno sa Zajednicom srpskih klubova iz Beca, pokrenulo akciju obnavljanja spomenika crnogorskim princevima. Uz blagoslov Episkopa srednjoevropskog Gospodina Konstantina, upucen je poziv Mitropolitu crnogorsko - primorskom Gospodinu Amfilohiju, nasledniku duhovnih i svetovnih vladara crnogorskih, da na Zadusnice odrzi parastos knjazevim sinovima u Becu.

parastos3.jpg (5814 bytes)

Koliko crnogorska obavestajna sluzba naporno radi, a vlast u Crnoj Gori postuje ljudska prava, pokazao je pokusaj slanja pozivnog pisma faksom iz Beca u Mitropoliju SPC na Cetinju. Naime, i pored toga sto je izvjestaj pokazivao da je faks uredno poslat, na Cetinje nije stizao, sto je izazivalo cudjenje. Kad su se podaci iz pisma vec sledeceg dana nasli u dnevnim novinama, u sklopu saopstenja tzv. “Crnogorske pravoslavne crkve”, bilo je jasno da je demokratska vlast u Crnoj Gori veoma zainteresovana za korespondenciju Mitropolije. Nazivajuci Srbe iz Beca "dijelom opake velikosrpske masinerije koja je u poslednjih 150 godina najvise zla nanijela Crnoj Gori", sledbenici Mirasa Dedeica su pokusali da jednu nadasve humanu akciju predstave kao politicku provokaciju. Naravno, takozvana "CPC" se samo zarad dnevnopolitickih poena, 64 godine nakon smrti prestolonaslednika Danila setila da deo crnogorske vladarske porodice pociva u Becu. Saopstenje raskolnika je jasno pokazalo da su oni orudje u rukama klike na vlasti, koja Staljinistickim metodama, pokazujuci svoju ideolosku pripadnost, prisluskuje telefonske razgovore i presrece faksove, istovremeno se zaklinjuci u demokratiju i stremljenja ka evropskoj porodici. Nedostaju jos samo naivci koji bi u to vjerovali.

Jedan od portparola vlasti u Podgorici, takozvana “Crnogorska pravoslavna crkva”, u svom saopstenju za javnost, izmedju ostalog, je napisala:

"Ocjenjujemo da pozivom Amfilohija srpska emigracija iz Beca zaobilazi, sprjecava, a time i negira crnogorsku vlast i drzavu da zvanicno ucestvuje u tom projektu. Jedina crkva kojoj pripada cast i pravo da se brine o svetinjama crnogorskog nasledja je “CPC".

Bilo bi nepravedno da se ne pomene da je jedan visoki drzavni funkcioner u privatnom razgovoru pre nekoliko meseci potpisniku ovih redova sugerisao da inicijativu o obnovi spomenika prosledi u pismenoj formi drzavnom vrhu, a oni ce tome, obecavano je, dati potrebni publicitet u javnosti. Naravno, motivi su bili jasni, a samim tim i neprihvatljivi, jer dijaspora se ne bavi politikom, narocito ne na nacin kako bi to odgovaralo zvanicnicima.

Prica se, naravno, tu ne zavrsava. Nekoliko dana nakon pomenutog dogadjaja, u Bec je sa delegacijom i svitom novinara doputovao predsednik crnogorskog parlamenta, Ranko Krivokapic. Bila je to zvanicna poseta, ali je iskoriscena i za odlazak na Srpsku parcelu beckog groblja, gde su parlamentarci polozili venac na grob dvojice princeva. Zanimljivo je da su delegacije iz Podgorice cesto dolazile u Bec, ali se nikad niko nije setio da deo crnogorske istorije i dinastije Petrovic zaboravljen lezi pod zapustenom humkom. Kako je to bio prvi dolazak nekog crnogorskog politicara u ambasadu SCG u Austriji posle dugog niza godina, savetnik ambasadora za dijasporu je zelio da pokaze maksimum kooperativnosti, pa je pozvao jednog od organizatora obnove spomenika i zamolio ga da mu objasni gdje se grobovi nalaze. Pred kamerama je tom prilikom gospodin Krivokapic teatralno izjavio da ce posmrtni ostaci Danila i Mirka Petrovica, u organizaciji crnogorske vlasti, biti prebaceni u Crnu Goru. Nekoliko dana je to bila tema koja je popunjavala programske praznine u rezimskim medijima.

I pored napada iz Podgorice, Srbi iz Beca su prikupili novac, renovirali spomenike i oplemenili cvijecem princevski grob. Zahvaljujuci njihovoj brizi, namernici ce moci ubuduce da procitaju podatke o pokojnicima. Mitropolit Amfilohije je prihvatio poziv, pa je na Zadusnice 1-og novembra, pred velikim brojem gradjana, kako Srba, tako i Austrijanaca odrzao parastos Danilu i Mirku Petrovicu, kao i njihovom bratu, princu Petru, sahranjenom u Meranu u Italiji. Tom prilikom je Mitropolit rekao:

"Kao naslednik Mitropolita crnogorskih, pa i onih iz svetorodne loze Petrovica, a posebno Mitropolita Crne Gore i Brda, Mitrofana Bana, egzarha svestenoga trona peckoga, koji je krstio prestolonaslednika Danila, Mirka i Petra, osjecam svoju duznost da zablagodarim Zajednici srpskih klubova u Becu koji su se sjetili, Bogom nadahnuti, da obnove krsna znamenja ovih izdanaka svetorodne loze Petrovica, da pozlate natpise na njihovim grobnim plocama i da nas podstaknu da se sjetimo danas njih trojice, a preko njih i cijele te velike i divne svetorodne loze koja je ostavila tako velikog i dubokog traga u nasem pamcenju i istoriji."

Mitropolit Amfilohije je Srbima u Becu u subotu odrzao predavanje na temu "Sveti Petar Cetinjski i Vozd Karadjordje", cime je zvanicno otpocelo obiljezavanje 200- te godisnjice Prvog srpskog ustanka. U Lincu je Mitropolit crnogorsko-primorski odrzao liturgiju i propoved u hramu Sveti Vasilije Cudotvorac. Uvece je u srpskom klubu "Vidovdan" pred velikim brojem gradjana otvorio ciklus duhovnih veceri "Dani Svetog Vasilija Ostroskog u zapadnoevropskoj eparhiji", sa blagoslovom Episkopa Konstantina, koji je takodje prisustvovao Mitropolitovom predavanju i predstavljanju knjige "Tajna Ostroskog Cudotvorca".

U toku trodnevnog boravka u Austriji, Mitropolit Amfilohije je odrzao predavanje i na seminaru veroucitelja u Becu, a svaki slobodni trenutak je posvetio pojedincima koji su zeljeli da se sretnu sa njim, da popricaju i da daju podrsku njegovim naporima da stvori uslove za opstanak Srpske Pravoslavne Crkve u Crnoj Gori. U cilju jacanja veza sa izvorom, becki Srbi, medju kojima je veliki broj uspesnih poslovnih ljudi i javnih radnika, izrazili su zelju da se ubuduce u ovom delu Evrope cesce organizuju programi duhovnog i kulturnog karaktera, uz ucesce Mitropolije crnogorsko-primorske. Na kraju treba napomenuti da, ukoliko crnogorski drzavni vrh odluci da organizuje prebacivanje kostiju princeva Danila i Mirka Petrovica iz Beca na Cetinje, morace da se potrudi i da sazna gdje su zemni ostaci prestolonaslednika. To ce im biti olaksano jer nece morati da lutaju po groblju i da traze spomen obelezja, jer su becki Srbi osvijetlili obraz i onima koji se proslosti i tradicije secaju samo kad im to moze doneti koji politicki poen.

Vidovdan 1871. je pod Orlovim krsem na Cetinju najavljen pucnjima iz pusaka i radoscu cijele Crne Gore zbog rodjenja prestolonaslednika Danila, prvog sina nakon cetiri kceri, kojem je kum na krstenju bio ruski car Aleksandar Drugi Romanov. Bio je ozenjen nemackom princezom Jutom, koja je, presavsi iz katolicke u pravoslavnu vjeru, dobila ime Milica. Nazalost, nisu imali poroda. Princ Mirko je rodjen 1879. kao treci sin, a dvanaesto i najmladje dete vladarskog para. Iz braka sa Natalijom, cerkom srpskog pukovnika Aleksandra Konstantinovica, a po zenskoj liniji bliskom rodjakom srpskog kralja Aleksandra Obrenovica, imao je tri sina: Mihaila, Pavla i Emanuela.

O zivotima crnogorskih princeva nema mnogo zvanicnih podataka. Po jednim izvorima je princ Danilo, zbog neslaganja sa ocem radi stupanja u savez sa Srbijom protiv Austrougarske u Prvom svjetskom ratu, otisao u Bec, gdje je umro 1939. godine. Po drugim izvorima, u Bec ga je odvela zelja za lagodnim zivotom u visokom drustvu. Za princa Mirka jedni izvori tvrde da je zarobljen od strane austrougarske vojske i interniran u Bec, gdje je 1918. umro, a drugi zapisi kazu da je, tesko bolestan, nakon dvogodisnjeg kucnog pritvora u dvorcu Krusevac u Podgorici, prebacen u Bec na lecenje. Bilo kako bilo, nisu umrli u blagodetima u kojima su rodjeni, vec u siromastvu.

Sahrani princa Danila je 24. septembra 1939. u Becu prisustvovao decak Mihail Petrovic. Kad mu je 1971. godine umrla majka Aneta, jednostavno je sahranio u grobnicu crnogorskog prestolonaslednika, koja nije bila zasticena, niti je ko placao zakup za grobno mjesto. Kasnije je u isti grob sahranjena Paula Petrovic, a prije nekoliko godina i sam Mihail, koji je bio privatni preduzimac. Danas se ne zna jesu li kosti princa Danila ostale u tom grobu ili su eshumirane i prebacene u zajednicku grobnicu. Ostao je samo nadgrobni spomenik, nakrivljen i oronuo, koji je Srbin iz Beca, Jovo Caricic, preneo do spomenika mladjeg brata Mirka i tu ga postavio, nakon cega je taj grob zasticem zakonom.

Na rodjendan princa Mirka, 5. aprila 1894. knjaz Nikola je polozio kamen temeljac za "Plavi dvor", namenjen prestolonasledniku Danilu. Uz taj prvi kamen je postavljena plocica u koju su bili uklesani njegovi stihovi:

Sretan ovaj dvorcic bio
za Danila moga sina!
Gospod nek mu blagi poslje
svoj blagoslov sa visina!
...............
Sa pjesmom mu glas sinova
potresao dvorcic ovi
i u njem se okupljali
braca Srbi vitezovi!

Vera Marjanovic