Informativna sluzba
Srpske Pravoslavne Crkve
27. februar 2004. godine

NEDELJA PRAVOSLAVLJA NA CETINJU

Prilikom preuzimanja vesti o proslavi Nedelje Pravoslavlja, od druge crkvene Informativne sluzbe, nasom nepaznjom smo preuzeli i jednu gresku u vezi sa saborom iz 843. godine u Carigradu, koji nije bio vaseljenski. Na tom saboru je Pravoslavlje konacno pobedilo jeres ikonoborstva. Nastanak ove jeresi seze u vreme vizantijskog cara Lava Isavrijanca (717-741), da bi se jeres sirila za vreme njegovog sina Konstantina Kopronima (741-775), i trajala sve do Lava IV i njegove zene carice Irine, koji su bili pravoslavni. Irina je sazvala Sedmi vaseljenski sabor u Nikeji 787. godine, na kome je Crkva osudila ovu jeres. Medjutim, ikonoborstvo nije zamrlo jos nekoliko narednih decenija. Konacna pobeda Pravoslavlja se desila na saboru iz 843. godine, kada je donet tomos o postovanju ikona. Tada je carica Teodora, postujuci donete odluke sa sabora o vracanju postovanja ikona, priredila veliko crkveno-narodno slavlje u kome su svi nosili ikone i koje je palo bas u prvu nedelju Velikog Posta. Tokom vremena ovaj dan je poprimio opsti karakter svetkovine, kada je Crkva slavila pobedu nad svim jeresima.

I ove godine u nedelju, 29. februara, posle Svete Arhijerejske Liturgije koju ce sluziti Njegovo Visokopreosvestenstvo Mitropolit crnogorsko-primorski G. Amfolohije u Cetinjskom Manastiru, centralne gradske ulice pohodice Litija u kojoj ce verni narod nositi pravoslavne ikone, u znak secanja na veliku pobedu Pravoslavlja nad ikonoborstvom.

U prvu nedelju Casnoga Vaskrsnjeg Posta, Sveta Saborna i Apostolska Crkva praznuje Nedelju Pravoslavlja, kada se secamo sabora iz 843. godine odrzanog u Carigradu, na kom je obnovljeno i konacno utvrdjeno postovanje ikona. Pitanje postovanja ikona bilo je predmet velikih sporova i progona u toku VIII i IX veka, kada su tzv. ikonoborci zastupali ucenje da je postovanje ikona u stvari idolopoklonstvo, i kao takvo se protivi hriscanskoj veri. Na pomenutom Saboru u Carigradu, pored ikonoborstva, osudjene su i brojne druge jeresi i nepravilna ucenja koja su pokusavala da naruse cistotu crkvenog ucenja - otuda naziv ovoj nedelji - Nedelja Pravoslavlja. U spomen na ovaj Sabor posle koga je, odobrenjem vizantijske carice Teodore, Carigrad pohodila Sveta Litija u kojoj su pravoslavni nosili ikone, i danas se u nekim gradovima nose ikone u Litiji i cita se Sinodik Pravoslavlja (dokument o osudi svih jeresi na saboru 843. godine) kojim se verni podsecaju na sve oblike duhovnih zastranjenja i pogresnih ucenja koja su se javljala u istoriji Crkve. U poslednjih desetak godina ova drevna tradicija je obnovljena na Cetinju, kao drevnom pravoslavnom sredistu Crne Gore.

U spomen Nedelje Pravoslavlja Mitropolija Crnogorsko-primorska odrzace i Duhovnu Akademiju, u svecanoj sali Djurdja Crnojevica (Vladin Dom) na Cetinju, sa pocetkom u 19 casova.