VESTI SA KOSOVA I METOHIJE

Prema najnovijim informacijama koje Eparhija rasko-prizrenska dobija u jutarnjim casovima situacija na Kosovu i Metohiji je mirna ali i dalje napeta. Vlada velika neizvesnost i zabrinutost, nepoznat je tacan broj poginulih i ranjenih. Albanski mediji prenose podatke o 16 mrtvih i preko 500 ranjenih, ali pretpostavlja se da se to samo odnosi na gubitke na albanskoj strani. Jos nije tacno ustanovljen broj ubijenih i ranjenih Srba. Eparhija takodje pokusava da prikupi pouzdane podatke o unistenim crkvama i manastirima:

1. Pec: Crkva Svetog Jovana Pretece, "Stara Mitropolija", 1982. godine, zapaljena sa parohijskim domom

2. Djakovica: Crkva Uspenja Gospodnjeg 19. vek, zapaljena sa parohijskim domom (4 srpske starice koje su tu zivele evakuisane u manastir Decani) zapaljena

3. Prizren: Saborni hram Bogorodice Ljeviske, (osnova hrama je iz 12. veka, a obnovio ga je kralj Milutin 1306-1307. godine za episkopovanja prizrenskih episkopa Damjana i Save cija su imena uklesana u fasadi hrama) zapaljena

4. Prizren: Crkva Svetog Spasa podignuta i freskopisana u 3. i 4. deceniji 14. veka zapaljena

5. Prizren: Saborni hram Svetog velikomucenika Djordja iz 1887. godine sa ikonom Bogorodice iz 14. veka i ikonostasom iz 18. veka. zapaljena

6. Prizren: Manastir Svetih Arhangela kod Prizrena, sagradio ga car Dusan 1343-1352 (bratstvo od 7 monaha evakuisano) zapaljen

7. Prizren: Crkva Svetog Georgija Runovica iz 15 veka, sa carskim dverima iz 16. veka. Nalazi se u porti hrama sv. Djordja pred zgradom Episkopije, zapaljena

8. Prizren: Zgrada Episkopskog dvora iz sezdesetih godina 20. veka

9. Urosevac: Crkva Svetog Cara Urosa (1933) zapaljena

10. Kosovo Polje: Crkva Svetog Nikole 19. vek zapaljena

11. Bresje: Crkva Svete Katarine 19.vek, zapaljena

12. Pristina: Crkva Svetog Nikole 19. vek, demolirana iznutra i ostecena (moguce da je zapaljena)

13. Gnjilane: Crkva Svetog Nikole (1861. god) zapaljena uz sve preostale srpske kuce u gradu

14. Belo Polje: Crkva Svetog Nikole (19. vek) ostecena 1999, delimicno obnovljena, sada zapaljena.

Najveca steta pravoslavnom kulturnom nasledju pocinjena je u Prizrenu unistenjem Bogorodice Ljeviske, Sv. Spasa, manastira Sv. Arhangela. Postoji bojazan da su unistene i ostale preostale crkve u Prizrenu, ali trenutno je nemoguce proveriti ove informacije. Nepoznata je sudbina dve crkve u Lipljanu i crkve u Stimlju koja je u januaru 2004. godine dodatno ostecena. Iz Sredske se Eparhiji javio jeromonah Benedikt Preradovic iz manastira Sv.Arhangela koji kaze da su svi monasi dobro i zdravo ukljucujuci i protosindjela Mirona Kosaca koji je evakuisan iz zapaljene zgrade episkopskog dvora u Prizrenu. Za sada je preostali srpski narod u Sredskoj zupi bezbedan i prisutne su jake snage KFOR-a. O. Benedikt kaze da je sinoc oko 19.00 casova ogromna grupa Albanaca nasrnula na manastir i da su monasi u poslednjem trenutku evakuisani dok je rulja pocela da razbija bankine na putu i vice - UCK UCK. Manastir je odmah posle zapaljen cim su Albanci prodrli u unutrasnjost. Prema izjavi o. Benedikta steta u Prizrenu je neprocenjiva. Za sada nema informacija o sudbini preostalih Srba u Prizrenu, posebno osmoro izbeglica koji su ziveli u sada vec zapaljenoj zgradi Bogoslovije.

Prema pristiglim informacijama Srbi povratnici iz Bice i Grabca, Belog Polja su evakuisani od strane pripadnika italijanske vojske. Nekoliko Srba iz Belog polja je povredjeno ali su njihove lakse povrede zbrinute u bazi italijanskog KFOR-a.

Situacija je za sada stabilna u Gracanici, Brezovici, Srbi iz Lipljana su evakuisani u obliznja srpska sela i njihove kuce su zapaljene. Sinoc je najmanje 4 Srba ubijeno prilikom pogroma i divljanja Albanaca u Lipljanu. Srbi iz zgrade Yu programa u Pristini su svi evakuisani u Gracanicu.

Prema jucerasnjoj izjavi glavnog portparola UNMIK policije Dereka Cepela nema nikakvih indicija da su Srbi doprineli davljenju albanske dece u Ibru. Po tvrdjnama prezivelog deteta deca su upala u reku koja ih je ponela. Prica koju su jednoglasno preneli albanski mediji da su Srbi navodno psima naterali decu u vodu predstavlja grubu manipulaciju koja je trebala da pokrene vec unapred pripremljenu strategiju opsteg srpskog pogroma.

Eparhija izrazava zaljenje zbog smrti albanske dece ali istice da je zloupotreba ovog dogadjaja od strane albanskih medija smisljena i planska podrska pogromu koji je mesecima pripreman unapred. Eparhija posebno zali zbog paljenja dve dzamije u Beogradu i Nisu apelujuci na Srbe da Kosovu i Metohiji ne mogu da pomognu takvim nerazumnim napadima na neduzne ljude i njihove verske objekte, vec samo otezavaju polozaj Srbima i Crkvi na Kosovu i Metohiji. Pozivamo Srbe da budu trezveni, sabrani, dostojanstveni i da proteste izrazavaju na civilizovan nacin okupljajuci se po crkvama, paleci svece i mirno protestvujuci.

Eparhija takodje apeluje na hitno prikupljanje humanitarne pomoci za ugrozene Srbe koji su morali da napuste svoje domove i koji su ostali bez odece, obuce, hrane i ostalih potrepstina. Cim se otvore kanali za dotok humanitarne pomoci veoma je vazno da se pomoc sto pre posalje.

U dodatku prenosimo vesti novinske agencija BETE, gde su navedene jos neke dodatne informacije o bilansu zbivanja na Kosovu i Metohiji.

U toku dana se navodno ocekuju nove albanske demonstracije i medju srpskim stanovnistvom vlada ozbiljna zabrinutost.

Najmanje 18 osoba poginulo na Kosovu

PRISTINA, 18. marta 2004. (Beta) - Najmanje 18 ljudi je poginulo u najgorem etnicki motivisanom sukobu na Kosovu otkako su NATO i UN preuzele kontrolu te pokrajine 1999. godine.

Tri osobe su ubijene nocas u Gnjilanu, a grupa kosovskih Albanaca pucala je na srpske kuce u Starom Grackom kod Lipljana, preneli su agenciji Beta srpski izvori sa Kosova.

Mestanin Gnjilana Ivan Todorovic rekao je Beti da je ubijen Boban Peric, a da su Slavoljub Dabic i njegova majka, cije ime nije mogao da navede, "pretuceni do smrti". "Sve srpske kuce u Gnjilanu su zapaljene", tvrdi Todorovic, dodajuci da je poslednja zgrada zapaljena oko ponoci.

U Starom Grackom, u opstini Lipljan, oko pola sata posle ponoci "jake snage Albanaca pucale su na srpske kuce", rekao je Beti mestanin tog sela Zoran Cirkovic. Albanci su, kako dodaje, dosli iz sela Veliki Alas. "Za sada nema povredjenih, a u selu se nalazi mali broj vojnika Kfora koje su, kako nam je receno, zatrazile
pojacanje", kazao je Cirkovic.

Pleurat Sejdiu iz tzv. kosovskog Ministarstva zdravlja izjavio je pristinskim medijima da je nocas poginulo 14 osoba - sestoro u Kosovskoj Mitrovici, troje u Lipljanu, troje u Caglavici, jedna u Peci i jedna u Urosevcu, dok policija ima podatak o jos jednoj zrtvi.

Prema informacijama koje su stigle do 02.30, situacija je i dalje veoma napeta u Caglavici nadomak Pristine, gde su u okrsaju sa medjunarodnom policijom ubijene tri osobe, a ranjeno desetak ljudi. Na samom ulazu u Caglavicu, u naletu vise hiljada Albanaca iz Pristine, zapaljeno je desetak srpskih kuca, a zene i deca iz tog
sela evakuisani su u obliznje Laplje Selo i Gracanicu.

Osim sukoba Albanaca sa medjunarodnim vojnim snagama u Kosovskoj Mitrovici i u okolini Caglavice, zapaljene su i kuce u mestima naseljenim Srbima u svim kosovskim regionima.

Portparol UNMIK policije Derek Cepel ocenio je nocas da je nasilje na Kosovu ocigledno bilo unapred planirano, prenela je austrijska televizijska stanica ORF.

Savetnik sefa UNMIK-a za povratak raseljenih Nenad Radosavljevic izjavio je da su Albanci kamenicama gadjali sediste UNMIK-a u centru Pristine, u kome se nalazi i kabinet sefa Misije UN Harija Holkerija.

"Iz zgrade sedista UNMIK-a su svi evakuisani", rekao je Nenad Radosavljevic, savetnik za povratak u kabinetu Harija Holkerija agenciji Beta. Jake snage UNMIK-a i Kfora su odbile napad demonstranata i razbile okupljene Albance na manje grupe, koje su se dugo zadrzale na pristinskim ulicama.

Jedan medjunarodni policajac je ranjen u zgradi YU programa u Pristini, prilikom evakuisanja grupe Srba koji zive u tom delu grada. To je agenciji Beta rekao Dragan Stolic, jedan od Srba koji je nocas napustio zgradu JU programa.

Policajac UN je, kako dodaje Stolic, ranjen hicima iz vatrenog oruzja iz susedne zgrade u kojoj zive Albanci. Pored Srba iz zgrade JU programa evakuisani su i medjunarodni sluzbenici koji su u toj zgradi stanovali.

Cetvoro Srba je veceras ubijeno u Lipljanu, javio je izvestac Bete iz centralnog Kosova, pozivajuci se na izvore iz lokalne policijske sluzbe. Albanci su upadali u kuce preostalih Srba i podmetali vatru, a vojnici Kfora su nastojali da evakuisu preostale Srbe. Medjunarodne vlasti jos nisu potvrdile tu informaciju.

Jedan Srbin je ubijen a drugi je tesko ranjen u sredu uvece u selu Drajcici u opstini Prizren u Sredackoj zupi, potvrdjeno je Beti iz vise zvanicnih srpskih izvora.

Vise pravoslavnih objekata i hramova u Prizrenu i na sirem podrucju grada su zapaljeni, javio je dopisnik Bete iz tog grada. Pored Bogorodice Ljeviske (14. vek), medju zapaljenim pravoslavnim objektima u Prizrenu su Bogoslovija, cije je zdanje obnovljeno pre 15-ak godina, zatim Saborna crkva Svetog Djordja u centru grada, sediste Rasko-prizrenske episkopije, Manastir svetih Arhangela i Crkva svetog Spasa. Sabornu Crkvu svetog Djordja i Crkvu svetog Spasa obezbedjivali su nemacki pripadnici Kfora.

Jedna kuca u selu Kisnici kod Gracanice zapaljena je, a porodicu koja je tu zivela evakuisali su srpski pripadnici Kosovske policijske sluzbe, javio je izvestac Bete iz Gracanice.

Prethodno je 20-ak porodica koje jos zive u Kisnici evakuisano u Gracanicu, a srpski izvori su naveli da je u to vreme vidjena i grupa od 200 naoruzanih Albanaca u pokretu prema Kisnici.

Uz to, obe crkve u Kosovu Polju su zapaljene, rekli su izvestacu Bete izvori iz Kosovske policijske sluzbe. Pored pucnjave iz pravca Pristine, u Gracanici su odjekivali i pucnji iz pravca naselja Ajvalije, navodi dopisnik Bete. Vojnici Kfora helikopterima su pokusavali da ustanove odakle se puca ispaljujuci svetlece rakete da bi olaksali evakuaciju povredjenih vojnika.

U Kosovskoj Mitrovici je od sinoc od 19 sati na snazi policijski cas, rekao je Beti Derek Cepel. Izvestac agencije Beta navodi da je nakon danasnjih nereda u Mitrovici situacija mirna, ali i dalje napeta.

Derek Cepel je Beti situaciju u Kosovskoj Mitrovici opisao kao "mnogo mirniju" jer je "vecina ucesnika demonstracija otisla kuci". "Ne mozemo reci da je mirno, ali mozemo da kazemo da nivo nasilja stagnira", rekao je portparol. U okolini mosta preko Ibra, koji Kosovsku Mitrovicu deli na severni, srpski i juzni, albanski deo grada, kasno nocas nije bilo okupljenog sveta. Na mostu i oko njega nalaze se jake snage Kfora i policije UNMIK-a, naveo je Betin dopisnik. Policajci i vojnici u punoj ratnoj opremi sa pancirima nalaze se i na svakoj raskrsnici u mesovitom naselju Bosnjacka mahala u severnom delu Mitrovice.

U jucerasnjim sukobima povredjeno je, prema zvanicnim informacijama, najmanje 13 vojnika Kfora, a izvestac Bete iz Caglavice je javio da je desetak pripadnika medjunarodnih vojnih snaga izvuceno sa mesta sukoba medjunarodnih snaga i kosovskih
Albanaca na Veterniku.

Policija UN je dobila informacije da su neredi izbili i u Urosevcu, gde su zapaljene srpske kuce, ali jos nema podataka o razmerama unistavanja.

"Svi raspolozivi vojnici i policajci su na duznosti, kao i pripadnici Kosovske policijske sluzbe, povukli smo cak i obezbedjenje iz naseg sedista da pomogne", kazao je Cepel. Izvestac agencije Beta iz Kosovske Mitrovice javio je da ranjene i povredjene ljude i dalje dovoze u mitrovacku bolnicu. Iz sela Slatina kod Vucitrna dovedena su dvojica Srba sa tezim povredama glave. I u tom selu je nekoliko kuca zapaljeno, a stanovnici iseljeni. U Pristini se nezvanicno saznaje da je jedna osoba poginula i u obliznjem Kosovu Polju, gde su, prema srpskim izvorima, Albanci zapalili Dom zdravlja i skolu koju pohadjaju srpska deca.

U Urosevcu su petnaestak grckih vojnika i komandant grckog odreda Kfora veceras uspeli da se povuku iz crkve Svetog Urosa, gde su ih bili opkolili i blokirali kosovski Albanci, javila je drzavna grcka televizijska stanica NET.

Dvoje starijih Srba pretuceno je u Orahovcu, a lokalna posta u srpskom delu grada je demolirana, preneli su Beti srpski izvori iz zapadnog dela Kosova.

Vece grupe Albanaca okruzile su i zgradu Crkve u Djakovici u kojoj se nalazilo pet zena. Stanove u kojima zive Srbi okupljeni Albanci gadjali su kamenicama, a na terasu jednog Srbina bacen je Molotovljev koktel, preneli su Betini izvori.